ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ-ΕΛΕΝΗ

Β΄ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ -2η σκηνή

Σύμφωνα με το Λεξικό Όρων της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας(σελ.142 βιβλίου), ο Αγγελιαφόρος είναι ένα δευτερεύον πρόσωπο, που αφηγείται στους ήρωες και κατ΄επέκταση στους θεατές, γεγονότα που συνέβησαν μέσα στη σκηνή ή στο παλάτι ή γεγονότα που συνέβησαν έξω σε άλλο τόπο. Στην Ελένη, το πρόσωπο αυτό είναι ένας άγγελος που μεταφέρει όσα συνέβησαν στην απόμερη σπηλιά, κρυψώνα του ειδώλου.

Οι δραματικοί λόγοι που επιβάλλουν την παρουσία του εκπορεύονται από την ανάγκη να ενημερωθούν οι ήρωες και οι θεατές για γεγονότα που αφορούν την εξωσκηνική πραγματικότητα, δηλαδή τα νέα για την εξαφάνιση του ειδώλου. Η πληροφορία αυτή είναι πολύ σημαντική, γιατί λύνει το πρόβλημα που αντιμετώπιζε ο Μενέλαος και τον έκανε να αποφύγει την Ελένη.

Η εμφάνιση του Αγγελιαφόρου είναι απροσδόκητη.Τέτοια απροσδόκητα περιστατικά συναντήσαμε και σε άλλα σημεία στην Ελένη. Η συχνότητά τους μας επιτρέπει να καταλάβουμε ότι το απροσδόκητο είναι συνηθισμένο στοιχείο τεχνικής στην Ευριπίδεια τραγωδία.

Οι ανατροπές της τύχης συμβαίνουν και στην ίδια τη ζωή. Δεν υπάρχει τίποτε σταθερό και παντού παραμονεύει το απρόοπτο. Οι αρχαίοι έλεγαν:" κεραυνός εν αιθρία" ,ο λαός:" όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος". Χρειάζεται προσοχή για να αντιμετωπίσει κάποιος τα γυρίσματα της τύχης:"γυρίζει ο τροχός" λένε οι άνθρωποι και κανένας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ευτυχισμένος, εάν δε φτάσει στο τέλος της ζωής του.

Στους στίχους 690-772 η Ελένη τραγουδά ένα λυρικό τραγούδι, για να εκδηλώσει τα συναισθήματα ευτυχίας και ανακούφισης που νιώθει και συνοδεύει τα λόγια της με δάκρυα χαράς.Αλλά και ο Μενέλαος λυγίζει από την συγκίνηση, αγκαλιάζει την Ελένη, δικαιολογείται για τα δάκρυα της χαράς και την κρατάει σφιχτά, λες και φοβάται να μη φύγει από μπροστά του σαν είδωλο.

Το λυρικό τραγούδι των δύο ηρώων θυμίζει την οπερέτα, το σύγχρονο δηλαδή μουσικό θεατρικό είδος, που συνδυάζει τη σκηνική δράση με τη μουσική. Ο χωρισμός των δύο αγαπημένων προσώπων, το παιχνίδι της τύχης, οι περιπέτειες και η επανασύνδεση αποτελούν στοιχεία του ρομαντικού δράματος. Γι΄αυτό κάποιοι, όπως είπαμε στην εισαγωγή, κατέταξαν το έργο στο ρομαντικό δράμα.

Η αναγνώριση των δύο ηρώων μεθοδεύεται μέσα από την πορεία της άγνοιας προς τη γνώση. Όταν παύει να λειτουργεί το μοτίβο του ειδώλου και αποκαλύπτεται πως η Ελένη της Τροίας ήταν "είδωλο", νεφέλη, ίσκιος, τα δύο πρόσωπα της Ελένης ταυτίζονται και έρχεται η αλήθεια:

φ α ί ν εσ θ α ι = ε ί να ι

Τα συναισθήματα των ηρώων παρουσιάζουν διακυμάνσεις.

Η διαδικασία αναγνώρισης μέσα από ψέμματα, μεταμφίεση, απόκρυψη και καθυστέρηση δημιουργεί στο θεατή μια αυξανόμενη αγωνία και συνεχείς εκπλήξεις από τα απροσδόκητα γεγονότα. Η ικανοποίηση όμως για το τελικό αποτέλεσμα είναι αυτή που κυριαρχεί και επαναφέρει την τάξη των πραγμάτων.