Παιδιά, δείτε το βίντεο της Δήμητρας της Τσικιτίκου. Είναι πολύ καλό και ενδιαφέρον και από 
άποψη εικόνας και ερμηνείας των ηθοποιών!


ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ.
 

Άσκηση 7 σελίδα 48: "Το απρόοπτο παντού καραδοκεί, υποστηρίζει ένας μελετητής της Ελένης". Στηρίξτε με επιχειρήματα αυτήν την άποψη.

Στο πρώτο επεισόδιο υπάρχουν 4 στοιχεία, τα οποία επιβεβαιώνουν την άποψη του μελετητή:

1ο Απρόοπτο: Εμείς γνωρίζουμε από τα λόγια του Τεύκρου πως ο Μενέλαος είναι μάλλον πεθαμένος ,αλλά στην επόμενη σκηνή εμφανίζεται μπροστά στα μάτια των θεατών.  

2ο Απρόοπτο: Εμείς γνωρίζουμε πως ο Μενέλαος είναι ένας μεγάλος βασιλιάς και τον περιμένουμε να εμφανιστεί  βασιλικά ντυμένος, όμως τον βλέπουμε να εμφανίζεται ρακένδυτος, μόνο με ένα καραβόπανο.

3ο Απρόοπτο:  Όταν ο Μενέλαος πηγαίνει στο παλάτι ξαφνιάζεται, διότι αντί να δει έναν σωματώδη άντρα να φρουρεί το παλάτι, βλέπει μια γριούλα.

4ο Απρόοπτο:Ο Μενέλαος παίρνει κάποιες πληροφορίες, οι οποίες τον ταράζουν, διότι η γριούλα του λέει πως μέσα στο παλάτι βρίσκεται η κόρη του Δία, η Ελένη,και τότε καταλαβαίνει πως η Ελένη που έχει στην σπηλιά δεν είναι η πραγματική. Αυτή ήταν μια απρόοπτη εξέλιξη γι΄αυτόν.

Γιώργος Πυργελίδης   Γ'4              

Ο Μενέλαος συνομιλεί με τη γερόντισσα.

Άσκηση 7 Σελίδα 48.

• Ερώτηση :"Το απρόοπτο παντού καραδοκεί " ,υποστηρίζει ένας μελετητής για την Ελένη του Ευριπίδη. Ποια στοιχεία από το συγκεκριμένο Επεισόδιο θα μπορούσαν να στηρίξουν αυτή την άποψη ;

Απάντηση:

     Στο Α΄  επεισόδιο υπάρχουν στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι: "Το απρόοπτο παντού καραδοκεί". Κάποια από αυτά τα στοιχεία είναι τα εξής :

    α)Αρχικά εμφανίζεται ο Μενέλαος, που ως τώρα τον θεωρούσε η Ελένη  πεθαμένο ,αφού πριν λίγο στην σκηνή ήταν ο Τεύκρος, ο οποίος της είπε πως ο Μενέλαος μάλλον έχει πεθάνει. 

    β)Επίσης ο Μενέλαος παίρνει πληροφορίες από μια γριούλα που του αναφέρει για την Ελένη πως βρίσκεται εκεί από την αρχή του Τρωικού πολέμου .Ο Μενέλαος νομίζει ότι κρατά αυτός την πραγματική Ελένη κρυμμένη στη σπηλιά. Αυτή είναι μια απρόοπτη εξέλιξη για το Μενέλαο. Επίσης, περιμέναμε να δούμε το Μενέλαο ντυμένο βασιλιά και τον βλέπουμε ρακένδυτο. 

     Γενικά στον Ευριπίδη βλέπουμε  πολλές απρόοπτες αλλαγές στην παρουσίαση και τύχη των ηρώων του. Καταλαβαίνουμε και αναμένουμε ότι το απρόοπτο και το απροσδόκητο,ως βασικό στοιχείο της Ευριπίδειας τεχνικής, θα παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του έργου.

Δήμητρα Τσικιτίκου Γ'4 .                                                                                                             

Αποφθέγματα των στίχων 474-475, 507 και 575

 Σχολιασμός των στίχων 474-475, 507 και 575

  
 ''Ο ευτυχισμένος όταν κακοπάθει νιώθει πικρότερη τη δυστυχία''.

     Είναι γεγονός ότι στη ζωή ο άνθρωπος που είναι ευτυχισμένος, δηλαδή είναι υγιής ,έχει οικονομική επιφάνεια και η ζωή του είναι ρόδινη! Όλα αυτά που ονειρεύεται και προσδοκεί μπορεί να τα κατακτήσει. Τότε σ'αυτόν τον άνθρωπο, όταν τύχει η παραμικρή αναποδιά ή κακοπάθει νιώθει αβοήθητος και οι πίκρες του φαίνονται αβάσταχτες. Αντίθεση αποτελεί ο άνθρωπος που μοχθεί καθημερινά, αγωνίζεται για την επιβίωση του και οι πίκρες και οι καημοί έχουν γίνει βίωμά του. Αυτός ο άνθρωπος αντέχει τα γυρίσματα της τύχης και είναι έτοιμος για κάθε δυσκολία της ζωής.  
  

  ''Τους ναυαγούς κανείς δεν τους πειράζει.'' 

        Από τα πανάρχαια χρόνια ο Ελληνικός λαός φημιζόταν για την αγάπη και τη φιλοξενία του προς τους ξένους. Οι Έλληνες δίδαξαν με τη συμπεριφορά και τον χαρακτήρα τους και πέρασαν μηνύματα σε διάφορους λαούς. Ο σεβασμός τους προς τους ξένους, ιδιαίτερα όταν αυτοί βρίσκονταν σε ανάγκη, ήταν για αυτούς επιβεβαίωση του ανθρωπισμού τους και δείγμα του πολιτισμού τους. 

  ''Η πιο μεγάλη δύναμη είναι η ανάγκη.'' 

        Ο άνθρωπος, όταν βρίσκεται σε αδιέξοδο, αναζητάει λύσεις και τρόπους για να μπορέσει να βγει από αυτή τη δύσκολη κατάσταση. Η μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη που τον ωθεί να ξεπεράσει τα πάντα είναι η δύναμη της ανάγκης. Προκειμένου να ξεπεράσει την οποιαδήποτε ανάγκη  προκύπτει στη ζωή του, αγωνίζεται περισσότερο και κάνει τα πάντα για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που του παρουσιάζονται. Η ανάγκη είναι αυτή που θα μας βγάλει "από το καβούκι μας" και θα μας ωθήσει προς τα έξω να ενεργήσουμε για να βρούμε λύσεις στα αδιέξοδά μας.

ΣΟΥΛΤΑΝΙΔΟΥ ΑΙΜΙΛΙΑ Γ΄4                                                                                                       

Β΄ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ -2η σκηνή

       

       Σύμφωνα με το Λεξικό Όρων της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας(σελ.142 βιβλίου), ο Αγγελιαφόρος  είναι ένα δευτερεύον πρόσωπο, που αφηγείται στους ήρωες και κατ΄επέκταση στους θεατές, γεγονότα που συνέβησαν μέσα στη σκηνή ή στο παλάτι ή γεγονότα που συνέβησαν έξω σε άλλο τόπο. Στην Ελένη, το πρόσωπο αυτό είναι ένας άγγελος που μεταφέρει όσα συνέβησαν στην απόμερη σπηλιά, κρυψώνα του ειδώλου.

       Οι δραματικοί λόγοι που επιβάλλουν την παρουσία του εκπορεύονται από την ανάγκη να ενημερωθούν οι ήρωες και οι θεατές για γεγονότα που αφορούν την εξωσκηνική πραγματικότητα, δηλαδή τα νέα για την εξαφάνιση του ειδώλου. Η πληροφορία αυτή είναι πολύ σημαντική, γιατί λύνει το πρόβλημα που αντιμετώπιζε ο Μενέλαος και τον έκανε να αποφύγει την Ελένη.

               Η εμφάνιση του Αγγελιαφόρου είναι απροσδόκητη.Τέτοια απροσδόκητα περιστατικά συναντήσαμε και σε άλλα σημεία στην Ελένη. Η συχνότητά τους μας επιτρέπει να καταλάβουμε ότι το απροσδόκητο είναι συνηθισμένο στοιχείο τεχνικής στην Ευριπίδεια τραγωδία.

              Οι ανατροπές της τύχης συμβαίνουν και στην ίδια τη ζωή. Δεν υπάρχει τίποτε σταθερό και παντού παραμονεύει το απρόοπτο. Οι αρχαίοι έλεγαν:" κεραυνός εν αιθρία" ,ο λαός:" όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος". Χρειάζεται προσοχή για να αντιμετωπίσει κάποιος τα γυρίσματα της τύχης:"γυρίζει ο τροχός" λένε οι άνθρωποι  και κανένας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ευτυχισμένος, εάν δε φτάσει στο τέλος της ζωής του.

           Στους στίχους 690-772 η Ελένη τραγουδά ένα λυρικό τραγούδι, για να εκδηλώσει τα συναισθήματα ευτυχίας και ανακούφισης που νιώθει και συνοδεύει τα λόγια της με δάκρυα χαράς.Αλλά και ο Μενέλαος λυγίζει από την συγκίνηση, αγκαλιάζει την Ελένη, δικαιολογείται για τα δάκρυα της χαράς και την κρατάει σφιχτά, λες και φοβάται να μη φύγει από μπροστά του σαν είδωλο.

             Το λυρικό τραγούδι των δύο ηρώων θυμίζει την οπερέτα, το σύγχρονο δηλαδή μουσικό θεατρικό είδος, που συνδυάζει τη σκηνική δράση με τη μουσική. Ο χωρισμός των δύο αγαπημένων προσώπων, το παιχνίδι της τύχης, οι περιπέτειες και η επανασύνδεση αποτελούν στοιχεία του ρομαντικού δράματος. Γι΄αυτό κάποιοι, όπως είπαμε στην εισαγωγή, κατέταξαν το έργο στο ρομαντικό δράμα.

              Η αναγνώριση των δύο ηρώων μεθοδεύεται μέσα από την πορεία της άγνοιας προς τη γνώση. Όταν παύει να λειτουργεί το μοτίβο του ειδώλου και αποκαλύπτεται πως η Ελένη της Τροίας ήταν "είδωλο", νεφέλη, ίσκιος, τα δύο πρόσωπα της Ελένης ταυτίζονται και έρχεται η αλήθεια:

            φ α ί ν εσ θ α ι = ε ί να ι 

• Τα συναισθήματα των ηρώων παρουσιάζουν διακυμάνσεις.

Η διαδικασία αναγνώρισης μέσα από ψέμματα, μεταμφίεση, απόκρυψη και καθυστέρηση δημιουργεί στο θεατή μια αυξανόμενη αγωνία και συνεχείς εκπλήξεις από τα απροσδόκητα γεγονότα. Η ικανοποίηση όμως για το τελικό αποτέλεσμα είναι αυτή που κυριαρχεί και επαναφέρει την τάξη των πραγμάτων.

Μενέλαος και Ελένη (από σύγχρονη παράσταση).

   Κάντε κλικ επάνω στο σχήμα και θα μεγαλώσει. Παρακολουθήστε το διάγραμμα, που δείχνει τις διακυμάνσεις των συναισθημάτων των πρωταγωνιστών.

ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ .

• Για οπτικό υλικό -video κοιτάξτε στην ακόλουθη ιστοσελίδα (επιλέξτε τη διεύθυνση και πατήστε άνοιγμα δεσμού):

 http://afterschoolbar.blogspot.gr/2010/02/blog-post.html

Σχολιασμός στ.475-476 και στ.507

Σχολιασμός στ: 1. 474-476 , 2.507, 3.575.

1."Ο ευτυχισμένος, όταν κακοπάθει, νιώθει πικρότερη τη δυστυχία, παρ΄όσο αυτός που από παλιά την ξέρει"

2. "Τους ναυαγούς κανείς δεν τους πειράζει" 

3.  " η πιο μεγάλη δύναμη είναι η ανάγκη"

Οι ανέσεις που απολαμβάνει κατά τη φιλοξενία του ένας ξένος.

   Αυτά τα αποσπάσματα στίχων είναι φράσεις που με τη σειρά τους εκφράζουν κάποιες ανώτατες αντιλήψεις των Αρχαίων Ελλήνων.

  Η πρώτη, η οποία εκτείνεται από το στίχο 474 μέχρι τον στίχο 476, χρησιμοποιείται για να τονίσει ότι η ευτυχία δεν είναι μια μόνιμη κατάσταση. Ο ευτυχισμένος άνθρωπος πρέπει να προετοιμάζεται για  ανατροπές στη ζωή του και να πιστεύει ότι η εύνοια της τύχης δε θα διαρκέσει για πάντα. Όταν βρεθεί στην αντίθετη κατάσταση της δυστυχίας, εάν δεν είναι προετοιμασμένος γι΄αυτήν,  δύσκολα θα αντέξει τους πόνους, γιατί δε γνώρισε αρκετούς στη ζωή του. Αντίθετα, αυτός που δοκιμάστηκε αρκετά στη ζωή του έχει μάθει να αντέχει τις συμφορές με καρτερικότητα και θεωρεί πως όλα μπορεί να συμβούν στους ανθρώπους. Το συγκεκριμένο γνωμικό εκφράζει απόλυτα την αντίληψη που είχαν οι Αρχαίοι, το ότι δηλαδή τη μεγαλύτερη δυστυχία προκαλούν οι απότομες μεταστροφές της τύχης.

    Το δεύτερο γνωμικό, το οποίο εντοπίζουμε στο στίχο 507, εκφράζει την αντίληψη που επικρατούσε στην Αρχαία Ελλάδα, κατά την οποία οι ξένοι  ήταν σεβαστά πρόσωπα, καθώς η φιλοξενία τους θεωρούνταν δείγμα πολιτισμού. Επιπλέον,όπως είναι γνωστό, η φιλοξενία προστατεύονταν από τον Ξένιο Δία. Στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχαν οι σημερινές ευκολίες κατά τις μετακινήσεις των ανθρώπων. Δεν υπήρχαν, δηλαδή, ξενοδοχεία, πανδοχεία, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν καταλύματα για τους ανθρώπους. Έτσι η φιλοξενία εξυπηρετούσε κυρίως πρακτικές ανάγκες. Επειδή ο καθένας θα μπορούσε να βρεθεί σε μια παρόμοια ανάγκη, γι΄αυτό οι οικοδεσπότες πρόσφεραν στους ξένους αυτό που πιθανόν και οι ίδιοι θα είχαν ανάγκη κάποια στιγμή.

    Σύμφωνα με την τελευταία  παροιμιακή έκφραση, ο άνθρωπος μπορεί να διαθέτει την ελευθερία, αλλά οι αποφάσεις του ελέγχονται και από μια άλλη δύναμη, πιο μεγάλη από τη δική του, την ανάγκη. Η ανάγκη και όχι η μοίρα είναι αυτή που πολλές φορές κατευθύνει τις πράξεις και των ανθρώπων και των θεών: " ανάγκα και θεοί πείθονται".

Γιώργος Σαλτσίδης, Γ'4

ΦΑΙΝΕΣΘΑΙ - ΕΙΝΑΙ

 "Το απρόοπτο παντού καραδοκεί" 

   Το απρόοπτο φαίνεται αρχικά από τον Μενέλαο, ο οποίος παρόλο που μέχρι τώρα θεωρούνταν νεκρός, αποδεικνύεται πως είναι ζωντανός.

 Επίσης το παρόδοξο στην παρουσίαση του Μενέλαου, ο οποίος παρουσιάζεται από τον Ευριπίδη ταλαιπωρημένος και να φοράει το καραβόπανο του πλοίου, αν και έχει βασιλική καταγωγή, είναι άλλο ένα απρόοπτο.

   Επιπλέον, το γεγονός πως ο Ευρυπίδης παρουσιάζει μια γερόντισσα να είναι θυρωρός στο παλάτι, αποτελεί ένα ακόμη απρόοπτο γεγονός, καθώς θα περιμέναμε ένα δυνατό, νέο άντρα.

Τέλος, ο στίχος 528 είναι ενδεικτικός:

" Είν΄ η Ελένη εδώ, του Δία η κόρη." 

 Ο Μενέλαος μαθαίνει πως η Ελένη βρίσκεται στην Αίγυπτο και κάνει διάφορες ερωτήσεις, καθώς πανικοβάλεται, διότι κι εκείνος είχε την "Ελένη"(στην πραγματικότητα ήταν το είδωλο, η νεφέλη της Ήρας) προστατευμένη μέσα στη σπηλιά του. Τουλάχιστον έτσι πίστευε έως τότε. 

Ο Μενέλαος και η γερόντισσα

Σταυρούλα 
Σαββαϊδου Γ΄4.

ΠΛΑΝΗ-ΑΛΗΘΕΙΑ

<< Το απρόοπτο παντού καραδοκεί >>, υποστηρίζει ένας μελετητής για την Ελένη του Ευριπίδη. Ποια στοιχεία από το συγκεκριμένο επεισόδιο θα μπορούσαν να στηρίξουν αυτή την άποψη;


Τα απρόοπτα αυτού του ( Α΄) επεισοδίου είναι τα ακόλουθα:

• Η τυχαία εμφάνιση του Μενέλαου στον κατάλληλο τόπο και χρόνο.

• Η εμφάνιση της γερόντισσας, γιατί δεν περιμέναμε στην πόρτα μια αδύναμη γερόντισσα, αλλά κάποιο νέο και δυνατό φρουρό.

• Οι απίθανες πληροφορίες που παίρνει ο Μενέλαος. Ο ίδιος νομίζει ότι κρατά αυτός την πραγματική Ελένη στη σπηλιά.

• Το ότι ο Μενέλαος παρουσιάζεται ρακένδυτος, ντυμένος με κουρέλια, ενώ είναι βασιλιάς.

• Μ' όλα αυτά ο Ευριπίδης θέλει να κεντρίσει το ενδιαφέρον των θεατών του και να τους κρατήσει καθηλωμένους σ' όλη τη διάρκεια της

παράστασης.

Ο ρακένδυτος Μενέλαος.