ΕΡΩΤΗΣΗ: Μελετώντας τις διαφορετικές σκηνοθετικές εκδοχές που αποτυπώνονται στις φωτογραφίες της σελίδας 79 του βιβλίου σας , να σχολιάσετε τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους ερμηνεύτηκε η παρουσία της Θεονόης στο έργο.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ :

        Στο κομμάτι αυτό βλέπουμε τέσσερις διαφορετικές εικόνες, που όλες τους όμως απεικονίζουν την Θεονόη σε διαφορετικές στιγμές και σκηνοθετικές εκδοχές.

        Η πρώτη εικόνα δείχνει μια σεβάσμια μορφή , η οποία μας δημιουργεί έντονα την εντύπωση ότι επικοινωνεί με τους θεούς. Το φωτοστέφανο που φορά της δίνει μια θεϊκή υπόσταση και παραπέμπει στη θεόσταλτη σοφία που τη διακρίνει. Επίσης το χρώμα του ενδύματός της είναι υποβλητικό και όχι συνηθισμένο. Ακόμη και αυτό μας δείχνει πόσο ξεχωριστή θέλει να την παρουσιάσει ο Ευριπίδης.

        Στη συνέχεια , με τη δεύτερη εικόνα βλέπουμε μια εντελώς διαφορετική Θεονόη. Αυτή η Θεονόη είναι σταθερή και ακίνητη στο χώρο. Αυτό φανερώνει την αφοσίωσή της σε αυτά που της έχουν πει η Ελένη και ο Μενέλαος. Επιπλέον το ύφος της είναι σοβαρό για να τονίσει τη σοβαρή της προσωπικότητα. Από την αμφίεσή της καταλαβαίνουμε ότι βρίσκεται κάπου στην Αίγυπτο,  καθώς μοιάζει με Αιγύπτια βασίλισσα.

        Στην τρίτη εικόνα έχουμε μια τελετουργική εμφάνιση, καθώς η Θεονόη παρουσιάζεται με τις θεραπαινίδες της, άλλες εκ των οποίων κρατούν δάδες για να φωτίσουν το δρόμο της κι άλλες καθαρίζουν με θειάφι τον αιθέρα .Η εξωτική ενδυμασία της Θεονόης δημιουργεί μια μυστηριακή, ανατολίτικη ατμόσφαιρα.

         Στην τελευταία εικόνα βλέπουμε μια πιο σύγχρονη εκδοχή. Η Θεονόη φοράει λευκά. Το λευκό χρώμα συμβολίζει την αγνότητα και την υπόσχεση αιώνιας παρθενίας που έδωσε, απαρνούμενη τις απολαύσεις του έρωτα. Το γεγονός ότι κρατάει με τα χέρια το κεφάλι της δείχνει το δίλημμα που αντιμετωπίζει, δηλαδή το αν θα μαρτυρήσει την Ελένη και τον Μενέλαο στον Θεοκλύμενο ή όχι. Η κίνησή της φανερώνει πόσο έντονη  είναι η πάλη που γίνεται μέσα της.

Δήμητρα Τσικιτίκου Γ'4

Καλά Χριστούγεννα και καλή πρωτοχρονιά!

Καλά Χριστούγεννα! Καλή πρωτοχρονιά! 

Εύχομαι η νέα χρονιά να σας φέρει μόνο χαρές, όλες οι λύπες σας να εξαφανιστούν, να φέρει μόνο ευχάριστα νέα σε εσάς, να πραγματοποιήσει όλες σας τις επιθυμίες, να σας φέρει αγάπη και ευτυχία!

~Από Χρύσα

Εγώ εύχομαι και σε σας Κυρία Καραγιαννίδου και στα παιδιά όλη σας η ζωή  να κυλάει σαν την αριθμητική χαρές να προσθέτονται λύπες να αφαιρούνται αγαθά να πολλαπλασιάζονται και οι επιτυχίες σας να μένουν πάντα αδιαίρετες!!!!!
Ευτυχισμένο το 2015 

Γιώργος Πυργελίδης Γ'4   

         Παιδιά, εύχομαι ολόψυχα σ΄εσάς και τις οικογένειές σας ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ και μια καινούργια χρονιά γεμάτη υγεία, ειρήνη, χαρά και δημιουργία.

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΤΟ 2015!!!!

                                                                Με αγάπη και προσδοκίες

                                                                          η καθηγήτριά σας,

                                                                    ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ

https://www.youtube.com/watch?v=yLS4B1cjw9g&list=PL090E215E5200170D
  
*(Μαρκάρουμε τη διεύθυνση και μετά πατάμε δεξί κλικ,  άνοιγμα δεσμού).

Τέσσερις διαφορετικές μορφές της Θεονόης

4η εικόνα: Θεονόη (Σ. Φόρτωμα, Εταιρεία θεάτρου " Η άλλη πλευρά" , 2004, σκην ΄Α. Μιχόπουλος)

                                                                                                                      1η εικόνα: Θεονόη (Ι. Τσιριγκούλη, θέατρο του Νότου 1996, σκην. Γ. Χουβαρδάς)                                                                                                                                                                                                                                                   

                                                                           2η εικόνα: Κάκια Παναγιώτου- Θεονόη.                                                                               24/06/1962 -  Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου).

ΕΡΩΤΗΣΗ

Μελετώντας τις διαφορετικές σκηνοθετικές εκδοχές που αποτυπώνονται στις φωτογραφίες της σελίδας 79 του βιβλίου σας, να σχολιάσετε τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους ερμηνεύθηκε η παρουσία της Θεονόης στο έργο.

Στην πρώτη εικόνα της  σελίδας 79, η Θεονόη παρουσιάζεται ως ιέρεια χαρακτηριζόμενη από το δέος που προκαλεί σε όσους τη βλέπουν, αλλά και τη σοφία την οποία κατέχει. Είναι μία λαμπρή παρουσία και το φωτοστέφανο της προσδίδει ιερότητα και συμβολίζει-ίσως- τη θεόσταλτη σοφία που τη χαρακτηρίζει. 

 Στη δεύτερη εικόνα, δίνεται περισσότερο βάρος στην καταγωγή της Θεονόης, δηλαδή στο γεγονός ότι είναι Αιγύπτια, κάτι που μπορούμε να αντιληφθούμε από την ενδυμασία της, η οποία της δίνει το κύρος Αιγύπτιας βασίλισσας. Σε αυτήν την εικόνα η ακινησία της στο χώρο παραπέμπει στη σταθερότητα του χαρακτήρα της και η ενδυμασία της κάνει τη μορφή της ακόμη πιο σεβάσμια.

 Στην τρίτη εικόνα, η Θεονόη απεικονίζεται φορώντας μια εξωτική ενδυμασία και αυτό το στοιχείο μαζί με την παρουσία των ακολούθων της ,εκ των οποίων η μία καθαρίζει τον αιθέρα ανεμίζοντας το θειάφι και η άλλη φωτίζει με τους δαυλούς το δρόμο της,  προσδίδουν στην όλη ατμόσφαιρα ένα τελετουργικό χαρακτήρα.

 Τέλος, στην τέταρτη εικόνα φαίνεται η Θεονόη σε κατάσταση απόγνωσης, να παλεύει με το δίλημμα του αν θα πρέπει να πάρει το μέρος της Ελένης και του Μενέλαου ή του αδερφού της. Το λευκό χρώμα των ρούχων της συμβολίζει την υπόσχεση αιώνιας παρθενίας που έδωσε, απαρνούμενη τα δώρα της θεάς Αφροδίτης και τις απολαύσεις του έρωτα.

3η εικόνα: Θεονόη-θεραπαινίδες (Λ.Φωτοπούλου, Κ.Θ.Β.Ε.,1982, Σκηνοθεσία Ανδρ. Βουτσινάς).

 ΓΙΩΡΓΟΣ  ΣΑΛΤΣΙΔΗΣ Γ΄4.

Γνωμικά στίχων 474-476, 507, 575 (Ομάδα << Όνομα-Σώμα >>)

     

Σχολιασμός στίχων 474-476, 507, 575

Ομάδα: <<ΟΝΟΜΑ-ΣΩΜΑ>>

α) Στίχοι 474-476:
"Ο ευτυχισμένος όταν κακοπάθει νιώθει πικρότερη τη δυστυχία παρ'όσο αυτός που από παλιά την ξέρει"

Μενέλαος και Γερόντισσα

  Ένας άνθρωπος ο οποίος ζει πολυτελέστατα, κατακτά ό,τι ποθεί με ευκολία στη ζωή του, του έρχονται όλα βολικά και ζει μέσα στις ανέσεις, όταν συναντήσει μπροστά του δυσκολίες θα νιώσει τελείως αβοήθητος, μόνος και θα θεωρήσει πως η αναποδιά που του έτυχε είναι απελπιστικά δύσκολη να την ξεπεράσει. Αυτή η συμπεριφορά έρχεται σε αντίθεση με τη συμπεριφορά ενός βιοπαλαιστή, ο οποίος αγωνίζεται για να κατακτήσει ό,τι ποθεί, στη ζωή του βρίσκεται αντιμέτωπος καθημερινά με δυσκολίες και προβλήματα και δεν του δίνεται απλόχερα από τη μοίρα η καλή και εύκολη ζωή. Ένας τέτοιος άνθρωπος, έχει πλέον συνηθίσει να περνάει δύσκολα στην ζωή του και αντιμετωπίζει τα προβλήματά του χωρίς παράπονα, σε αντίθεση  με αυτόν που στη ζωή του είναι όλα ρόδινα και με την παραμικρή αναποδιά δυσκολεύεται και θεωρεί άδικο να του συμβαίνει οποιοδήποτε κακό.

β) Στίχος 507:
"Τους ναυαγούς κανείς δεν τους πειράζει"

Ο Μενέλαος ντυμένος με κουρέλια

   Είναι πλέον γνωστό πως στα αρχαία χρόνια οι Έλληνες ήταν φημισμένοι για την καλοσύνη και την γενναιοδωρία με την οποία καλωσόριζαν έναν ξένο στην οικεία τους. Ακολουθούσαν πάντα το τυπικό της φιλοξενίας , η οποία λάμβανε χώρα ανεξάρτητα από το αν το πρόσωπο που κατέφθανε στην πόρτα τους ήταν  ένας πλούσιος,  φημισμένος ή ενδεής άνθρωπος. Συμπεριφέρονταν πάντα στον ξένο με την μεγαλύτερη ευγένεια και του πρόσφεραν απλόχερα ό,τι ήταν απαραίτητο για να νιώσει ευπρόσδεκτος και καλοδεχούμενος. Ειδικά όταν ένας άνθρωπος γύριζε από ένα μεγάλο ταξίδι κουρασμένος, οι οικοδεσπότες σέβονταν την ταλαιπωρία που τράβηξε (γνωρίζοντας πως και οι ίδιοι θα μπορούσαν να βρεθούν σε μια παρόμοια κατάσταση) και του έδειχναν συμπόνια, καθώς του φέρονταν όσο καλύτερα μπορούσαν. Οι ναυαγοί ήταν ήδη κακότυχοι και περνούσαν δύσκολες καταστάσεις ακόμα και αφού σώζονταν από το έλεος της θάλασσας. Έτσι στη θέα ενός τέτοιου ανθρώπου, κανείς δεν θα μπορούσε να τον κακομεταχειριστεί και σίγουρα δεν θα του δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα · αντιθέτως θα τον βοηθούσε και θα τον συμπονούσε περισσότερο. 

γ) Στίχος 575:
"Η πιο μεγάλη δύναμη είναι η ανάγκη"

Μενέλαος και Ελένη

    Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως όταν ένας άνθρωπος βρεθεί αντιμέτωπος με ένα πρόβλημα που η αντιμετώπισή του είναι πέρα από τις δυνάμεις του, η απελπισία του και η ανάγκη του για επίλυση του προβλήματος θα είναι τόσο μεγάλες, που αναγκαστικά θα προσπέσει στην ανάγκη ενός άλλου ανθρώπου, ο οποίος θα είναι ικανός να τον βοηθήσει οδηγώντας τον  με τον τρόπο του στη λύση. Έτσι, ακόμη και ο πιο περήφανος άνθρωπος, όταν έρθει αντιμέτωπος με μεγάλα προβλήματα, θα αναγκαστεί να σκύψει το κεφάλι και να ζητήσει βοήθεια. Η ανάγκη σε φέρνει στη θέση να καταρρίψεις κάθε προηγούμενη ιδέα που είχες για το εαυτό σου προκειμένου να καταφέρεις να επιβιώσεις μιας κατάστασης. Γι' αυτόν τον λόγο, η δύναμη της ανάγκης είναι δυνατότερη από οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα ή ιδεολογία  θα μπορούσε να έχει ο οποιοσδήποτε άνθρωπος, διότι μόνο αυτή -τελικά- θα μπορούσε να οδηγήσει  με ασφαλέστερο τρόπο στη σωτηρία.


ΧΡΥΣΑ ΤΣΙΚΟΥΡΙΔΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΩΜΑΣ
ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΝΕΛΑΤΖΕ
(Γιώργος Σαλτσίδης & Αιμιλία Σουλτανίδου)
Γ'4

Παιδιά, δείτε το βίντεο της Δήμητρας της Τσικιτίκου. Είναι πολύ καλό και ενδιαφέρον και από 
άποψη εικόνας και ερμηνείας των ηθοποιών!


ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ.
 

Άσκηση 7 σελίδα 48: "Το απρόοπτο παντού καραδοκεί, υποστηρίζει ένας μελετητής της Ελένης". Στηρίξτε με επιχειρήματα αυτήν την άποψη.

Στο πρώτο επεισόδιο υπάρχουν 4 στοιχεία, τα οποία επιβεβαιώνουν την άποψη του μελετητή:

1ο Απρόοπτο: Εμείς γνωρίζουμε από τα λόγια του Τεύκρου πως ο Μενέλαος είναι μάλλον πεθαμένος ,αλλά στην επόμενη σκηνή εμφανίζεται μπροστά στα μάτια των θεατών.  

2ο Απρόοπτο: Εμείς γνωρίζουμε πως ο Μενέλαος είναι ένας μεγάλος βασιλιάς και τον περιμένουμε να εμφανιστεί  βασιλικά ντυμένος, όμως τον βλέπουμε να εμφανίζεται ρακένδυτος, μόνο με ένα καραβόπανο.

3ο Απρόοπτο:  Όταν ο Μενέλαος πηγαίνει στο παλάτι ξαφνιάζεται, διότι αντί να δει έναν σωματώδη άντρα να φρουρεί το παλάτι, βλέπει μια γριούλα.

4ο Απρόοπτο:Ο Μενέλαος παίρνει κάποιες πληροφορίες, οι οποίες τον ταράζουν, διότι η γριούλα του λέει πως μέσα στο παλάτι βρίσκεται η κόρη του Δία, η Ελένη,και τότε καταλαβαίνει πως η Ελένη που έχει στην σπηλιά δεν είναι η πραγματική. Αυτή ήταν μια απρόοπτη εξέλιξη γι΄αυτόν.

Γιώργος Πυργελίδης   Γ'4              

Ο Μενέλαος συνομιλεί με τη γερόντισσα.

Άσκηση 7 Σελίδα 48.

• Ερώτηση :"Το απρόοπτο παντού καραδοκεί " ,υποστηρίζει ένας μελετητής για την Ελένη του Ευριπίδη. Ποια στοιχεία από το συγκεκριμένο Επεισόδιο θα μπορούσαν να στηρίξουν αυτή την άποψη ;

Απάντηση:

     Στο Α΄  επεισόδιο υπάρχουν στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι: "Το απρόοπτο παντού καραδοκεί". Κάποια από αυτά τα στοιχεία είναι τα εξής :

    α)Αρχικά εμφανίζεται ο Μενέλαος, που ως τώρα τον θεωρούσε η Ελένη  πεθαμένο ,αφού πριν λίγο στην σκηνή ήταν ο Τεύκρος, ο οποίος της είπε πως ο Μενέλαος μάλλον έχει πεθάνει. 

    β)Επίσης ο Μενέλαος παίρνει πληροφορίες από μια γριούλα που του αναφέρει για την Ελένη πως βρίσκεται εκεί από την αρχή του Τρωικού πολέμου .Ο Μενέλαος νομίζει ότι κρατά αυτός την πραγματική Ελένη κρυμμένη στη σπηλιά. Αυτή είναι μια απρόοπτη εξέλιξη για το Μενέλαο. Επίσης, περιμέναμε να δούμε το Μενέλαο ντυμένο βασιλιά και τον βλέπουμε ρακένδυτο. 

     Γενικά στον Ευριπίδη βλέπουμε  πολλές απρόοπτες αλλαγές στην παρουσίαση και τύχη των ηρώων του. Καταλαβαίνουμε και αναμένουμε ότι το απρόοπτο και το απροσδόκητο,ως βασικό στοιχείο της Ευριπίδειας τεχνικής, θα παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του έργου.

Δήμητρα Τσικιτίκου Γ'4 .                                                                                                             

Αποφθέγματα των στίχων 474-475, 507 και 575

 Σχολιασμός των στίχων 474-475, 507 και 575

  
 ''Ο ευτυχισμένος όταν κακοπάθει νιώθει πικρότερη τη δυστυχία''.

     Είναι γεγονός ότι στη ζωή ο άνθρωπος που είναι ευτυχισμένος, δηλαδή είναι υγιής ,έχει οικονομική επιφάνεια και η ζωή του είναι ρόδινη! Όλα αυτά που ονειρεύεται και προσδοκεί μπορεί να τα κατακτήσει. Τότε σ'αυτόν τον άνθρωπο, όταν τύχει η παραμικρή αναποδιά ή κακοπάθει νιώθει αβοήθητος και οι πίκρες του φαίνονται αβάσταχτες. Αντίθεση αποτελεί ο άνθρωπος που μοχθεί καθημερινά, αγωνίζεται για την επιβίωση του και οι πίκρες και οι καημοί έχουν γίνει βίωμά του. Αυτός ο άνθρωπος αντέχει τα γυρίσματα της τύχης και είναι έτοιμος για κάθε δυσκολία της ζωής.  
  

  ''Τους ναυαγούς κανείς δεν τους πειράζει.'' 

        Από τα πανάρχαια χρόνια ο Ελληνικός λαός φημιζόταν για την αγάπη και τη φιλοξενία του προς τους ξένους. Οι Έλληνες δίδαξαν με τη συμπεριφορά και τον χαρακτήρα τους και πέρασαν μηνύματα σε διάφορους λαούς. Ο σεβασμός τους προς τους ξένους, ιδιαίτερα όταν αυτοί βρίσκονταν σε ανάγκη, ήταν για αυτούς επιβεβαίωση του ανθρωπισμού τους και δείγμα του πολιτισμού τους. 

  ''Η πιο μεγάλη δύναμη είναι η ανάγκη.'' 

        Ο άνθρωπος, όταν βρίσκεται σε αδιέξοδο, αναζητάει λύσεις και τρόπους για να μπορέσει να βγει από αυτή τη δύσκολη κατάσταση. Η μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη που τον ωθεί να ξεπεράσει τα πάντα είναι η δύναμη της ανάγκης. Προκειμένου να ξεπεράσει την οποιαδήποτε ανάγκη  προκύπτει στη ζωή του, αγωνίζεται περισσότερο και κάνει τα πάντα για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που του παρουσιάζονται. Η ανάγκη είναι αυτή που θα μας βγάλει "από το καβούκι μας" και θα μας ωθήσει προς τα έξω να ενεργήσουμε για να βρούμε λύσεις στα αδιέξοδά μας.

ΣΟΥΛΤΑΝΙΔΟΥ ΑΙΜΙΛΙΑ Γ΄4                                                                                                       

Β΄ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ -2η σκηνή

       

       Σύμφωνα με το Λεξικό Όρων της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας(σελ.142 βιβλίου), ο Αγγελιαφόρος  είναι ένα δευτερεύον πρόσωπο, που αφηγείται στους ήρωες και κατ΄επέκταση στους θεατές, γεγονότα που συνέβησαν μέσα στη σκηνή ή στο παλάτι ή γεγονότα που συνέβησαν έξω σε άλλο τόπο. Στην Ελένη, το πρόσωπο αυτό είναι ένας άγγελος που μεταφέρει όσα συνέβησαν στην απόμερη σπηλιά, κρυψώνα του ειδώλου.

       Οι δραματικοί λόγοι που επιβάλλουν την παρουσία του εκπορεύονται από την ανάγκη να ενημερωθούν οι ήρωες και οι θεατές για γεγονότα που αφορούν την εξωσκηνική πραγματικότητα, δηλαδή τα νέα για την εξαφάνιση του ειδώλου. Η πληροφορία αυτή είναι πολύ σημαντική, γιατί λύνει το πρόβλημα που αντιμετώπιζε ο Μενέλαος και τον έκανε να αποφύγει την Ελένη.

               Η εμφάνιση του Αγγελιαφόρου είναι απροσδόκητη.Τέτοια απροσδόκητα περιστατικά συναντήσαμε και σε άλλα σημεία στην Ελένη. Η συχνότητά τους μας επιτρέπει να καταλάβουμε ότι το απροσδόκητο είναι συνηθισμένο στοιχείο τεχνικής στην Ευριπίδεια τραγωδία.

              Οι ανατροπές της τύχης συμβαίνουν και στην ίδια τη ζωή. Δεν υπάρχει τίποτε σταθερό και παντού παραμονεύει το απρόοπτο. Οι αρχαίοι έλεγαν:" κεραυνός εν αιθρία" ,ο λαός:" όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος". Χρειάζεται προσοχή για να αντιμετωπίσει κάποιος τα γυρίσματα της τύχης:"γυρίζει ο τροχός" λένε οι άνθρωποι  και κανένας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ευτυχισμένος, εάν δε φτάσει στο τέλος της ζωής του.

           Στους στίχους 690-772 η Ελένη τραγουδά ένα λυρικό τραγούδι, για να εκδηλώσει τα συναισθήματα ευτυχίας και ανακούφισης που νιώθει και συνοδεύει τα λόγια της με δάκρυα χαράς.Αλλά και ο Μενέλαος λυγίζει από την συγκίνηση, αγκαλιάζει την Ελένη, δικαιολογείται για τα δάκρυα της χαράς και την κρατάει σφιχτά, λες και φοβάται να μη φύγει από μπροστά του σαν είδωλο.

             Το λυρικό τραγούδι των δύο ηρώων θυμίζει την οπερέτα, το σύγχρονο δηλαδή μουσικό θεατρικό είδος, που συνδυάζει τη σκηνική δράση με τη μουσική. Ο χωρισμός των δύο αγαπημένων προσώπων, το παιχνίδι της τύχης, οι περιπέτειες και η επανασύνδεση αποτελούν στοιχεία του ρομαντικού δράματος. Γι΄αυτό κάποιοι, όπως είπαμε στην εισαγωγή, κατέταξαν το έργο στο ρομαντικό δράμα.

              Η αναγνώριση των δύο ηρώων μεθοδεύεται μέσα από την πορεία της άγνοιας προς τη γνώση. Όταν παύει να λειτουργεί το μοτίβο του ειδώλου και αποκαλύπτεται πως η Ελένη της Τροίας ήταν "είδωλο", νεφέλη, ίσκιος, τα δύο πρόσωπα της Ελένης ταυτίζονται και έρχεται η αλήθεια:

            φ α ί ν εσ θ α ι = ε ί να ι 

• Τα συναισθήματα των ηρώων παρουσιάζουν διακυμάνσεις.

Η διαδικασία αναγνώρισης μέσα από ψέμματα, μεταμφίεση, απόκρυψη και καθυστέρηση δημιουργεί στο θεατή μια αυξανόμενη αγωνία και συνεχείς εκπλήξεις από τα απροσδόκητα γεγονότα. Η ικανοποίηση όμως για το τελικό αποτέλεσμα είναι αυτή που κυριαρχεί και επαναφέρει την τάξη των πραγμάτων.

Μενέλαος και Ελένη (από σύγχρονη παράσταση).

   Κάντε κλικ επάνω στο σχήμα και θα μεγαλώσει. Παρακολουθήστε το διάγραμμα, που δείχνει τις διακυμάνσεις των συναισθημάτων των πρωταγωνιστών.

ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ .

• Για οπτικό υλικό -video κοιτάξτε στην ακόλουθη ιστοσελίδα (επιλέξτε τη διεύθυνση και πατήστε άνοιγμα δεσμού):

 http://afterschoolbar.blogspot.gr/2010/02/blog-post.html

Σχολιασμός στ.475-476 και στ.507

Σχολιασμός στ: 1. 474-476 , 2.507, 3.575.

1."Ο ευτυχισμένος, όταν κακοπάθει, νιώθει πικρότερη τη δυστυχία, παρ΄όσο αυτός που από παλιά την ξέρει"

2. "Τους ναυαγούς κανείς δεν τους πειράζει" 

3.  " η πιο μεγάλη δύναμη είναι η ανάγκη"

Οι ανέσεις που απολαμβάνει κατά τη φιλοξενία του ένας ξένος.

   Αυτά τα αποσπάσματα στίχων είναι φράσεις που με τη σειρά τους εκφράζουν κάποιες ανώτατες αντιλήψεις των Αρχαίων Ελλήνων.

  Η πρώτη, η οποία εκτείνεται από το στίχο 474 μέχρι τον στίχο 476, χρησιμοποιείται για να τονίσει ότι η ευτυχία δεν είναι μια μόνιμη κατάσταση. Ο ευτυχισμένος άνθρωπος πρέπει να προετοιμάζεται για  ανατροπές στη ζωή του και να πιστεύει ότι η εύνοια της τύχης δε θα διαρκέσει για πάντα. Όταν βρεθεί στην αντίθετη κατάσταση της δυστυχίας, εάν δεν είναι προετοιμασμένος γι΄αυτήν,  δύσκολα θα αντέξει τους πόνους, γιατί δε γνώρισε αρκετούς στη ζωή του. Αντίθετα, αυτός που δοκιμάστηκε αρκετά στη ζωή του έχει μάθει να αντέχει τις συμφορές με καρτερικότητα και θεωρεί πως όλα μπορεί να συμβούν στους ανθρώπους. Το συγκεκριμένο γνωμικό εκφράζει απόλυτα την αντίληψη που είχαν οι Αρχαίοι, το ότι δηλαδή τη μεγαλύτερη δυστυχία προκαλούν οι απότομες μεταστροφές της τύχης.

    Το δεύτερο γνωμικό, το οποίο εντοπίζουμε στο στίχο 507, εκφράζει την αντίληψη που επικρατούσε στην Αρχαία Ελλάδα, κατά την οποία οι ξένοι  ήταν σεβαστά πρόσωπα, καθώς η φιλοξενία τους θεωρούνταν δείγμα πολιτισμού. Επιπλέον,όπως είναι γνωστό, η φιλοξενία προστατεύονταν από τον Ξένιο Δία. Στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχαν οι σημερινές ευκολίες κατά τις μετακινήσεις των ανθρώπων. Δεν υπήρχαν, δηλαδή, ξενοδοχεία, πανδοχεία, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν καταλύματα για τους ανθρώπους. Έτσι η φιλοξενία εξυπηρετούσε κυρίως πρακτικές ανάγκες. Επειδή ο καθένας θα μπορούσε να βρεθεί σε μια παρόμοια ανάγκη, γι΄αυτό οι οικοδεσπότες πρόσφεραν στους ξένους αυτό που πιθανόν και οι ίδιοι θα είχαν ανάγκη κάποια στιγμή.

    Σύμφωνα με την τελευταία  παροιμιακή έκφραση, ο άνθρωπος μπορεί να διαθέτει την ελευθερία, αλλά οι αποφάσεις του ελέγχονται και από μια άλλη δύναμη, πιο μεγάλη από τη δική του, την ανάγκη. Η ανάγκη και όχι η μοίρα είναι αυτή που πολλές φορές κατευθύνει τις πράξεις και των ανθρώπων και των θεών: " ανάγκα και θεοί πείθονται".

Γιώργος Σαλτσίδης, Γ'4

ΦΑΙΝΕΣΘΑΙ - ΕΙΝΑΙ

 "Το απρόοπτο παντού καραδοκεί" 

   Το απρόοπτο φαίνεται αρχικά από τον Μενέλαο, ο οποίος παρόλο που μέχρι τώρα θεωρούνταν νεκρός, αποδεικνύεται πως είναι ζωντανός.

 Επίσης το παρόδοξο στην παρουσίαση του Μενέλαου, ο οποίος παρουσιάζεται από τον Ευριπίδη ταλαιπωρημένος και να φοράει το καραβόπανο του πλοίου, αν και έχει βασιλική καταγωγή, είναι άλλο ένα απρόοπτο.

   Επιπλέον, το γεγονός πως ο Ευρυπίδης παρουσιάζει μια γερόντισσα να είναι θυρωρός στο παλάτι, αποτελεί ένα ακόμη απρόοπτο γεγονός, καθώς θα περιμέναμε ένα δυνατό, νέο άντρα.

Τέλος, ο στίχος 528 είναι ενδεικτικός:

" Είν΄ η Ελένη εδώ, του Δία η κόρη." 

 Ο Μενέλαος μαθαίνει πως η Ελένη βρίσκεται στην Αίγυπτο και κάνει διάφορες ερωτήσεις, καθώς πανικοβάλεται, διότι κι εκείνος είχε την "Ελένη"(στην πραγματικότητα ήταν το είδωλο, η νεφέλη της Ήρας) προστατευμένη μέσα στη σπηλιά του. Τουλάχιστον έτσι πίστευε έως τότε. 

Ο Μενέλαος και η γερόντισσα

Σταυρούλα 
Σαββαϊδου Γ΄4.

ΠΛΑΝΗ-ΑΛΗΘΕΙΑ

<< Το απρόοπτο παντού καραδοκεί >>, υποστηρίζει ένας μελετητής για την Ελένη του Ευριπίδη. Ποια στοιχεία από το συγκεκριμένο επεισόδιο θα μπορούσαν να στηρίξουν αυτή την άποψη;


Τα απρόοπτα αυτού του ( Α΄) επεισοδίου είναι τα ακόλουθα:

• Η τυχαία εμφάνιση του Μενέλαου στον κατάλληλο τόπο και χρόνο.

• Η εμφάνιση της γερόντισσας, γιατί δεν περιμέναμε στην πόρτα μια αδύναμη γερόντισσα, αλλά κάποιο νέο και δυνατό φρουρό.

• Οι απίθανες πληροφορίες που παίρνει ο Μενέλαος. Ο ίδιος νομίζει ότι κρατά αυτός την πραγματική Ελένη στη σπηλιά.

• Το ότι ο Μενέλαος παρουσιάζεται ρακένδυτος, ντυμένος με κουρέλια, ενώ είναι βασιλιάς.

• Μ' όλα αυτά ο Ευριπίδης θέλει να κεντρίσει το ενδιαφέρον των θεατών του και να τους κρατήσει καθηλωμένους σ' όλη τη διάρκεια της

παράστασης.

Ο ρακένδυτος Μενέλαος.

ΟΝΟΜΑ-ΣΩΜΑ

(Άσκηση 3 σελίδα 38)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΔΟ.

    
              Ο χορός αποτελείται από Ελληνίδες αιχμάλωτες.Στον κομμό τα λόγια του χορού αποτελούν την αντιστροφή στο θρήνο της Ελένης.
   
     Η εξέλιξη του δράματος απαιτεί την ύπαρξη ενός χορού, ο οποίος λόγω της γυναικείας φύσης του θα παραμείνει δίπλα της, θα της συμπαραστέκεται και και θα προσπαθεί να την παρηγορήσει. Αυτό επιτυγχάνεται με την παρουσία των Ελληνίδων αιχμαλώτων γυναικών που συμπάσχουν μαζί της, την κατανοούν και τη συμβουλεύουν.
     Τόσο ο χορός, όσο και η Ελένη, πριν βρεθούν στην Αίγυπτο, ήταν Ελληνίδες που κατοικούσαν στην Ελλάδα. Ήταν χαρούμενες και ελεύθερες, ώσπου τις άρπαξαν από τον τόπο τους και τις έφεραν στην Αίγυπτο χωρίς τη θέλησή τους.
     Το γεγονός πως είναι και ο χορός και η Ελένη από τον ίδιο τόπο (είναι ίδιας καταγωγής) και πως είναι μακριά από την Ελλάδα και τα αγαπημένα τους πρόσωπα, αποτελεί  ένα κοινό στοιχείο (μια ομοιότητα) που τις δένει, διότι έχουν περάσει από παρόμοιες καταστάσεις. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που τις ενώνει, ώστε να αλληλοβοηθούνται μεταξύ τους.
     Αν ο Ευριπίδης δημιουργούσε έναν χορό από Έλληνες άνδρες, το αποτέλεσμα δε θα ήταν το ίδιο, διότι παρόλο που οι άνδρες θα ήταν δούλοι, εκείνη την εποχή δεν καταπιάνονταν με δουλειές τέτοιες όπως το πλύσιμο των ρούχων. Ακόμα, δεν θα μπορούσαν να κατανοήσουν το πρόβλημα της Ελένης και δε θα μπορούσαν να την παρηγορήσουν, καθώς δε θα είχαν καμία ομοιότητα ως προς την φύση τους με την Ελένη, παρά μόνον την κράτησή τους στη χώρα εκείνη χωρίς τη θέλησή τους. Έτσι καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική ήταν η γυναικεία φύση στη σκηνή αυτή, διότι διαφορετικά ο Ευριπίδης δε θα μπορούσε να δραματοποιήσει τη σκηνή και να τονίσει την τραγικότητα της  πρωταγωνίστριάς του στο βαθμό που θα ήθελε.
    

ΧΡΥΣΑ  ΤΣΙΚΟΥΡΙΔΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΛΤΣΙΔΗΣ
ΑΙΜΙΛΙΑ ΣΟΥΛΤΑΝΙΔΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΩΜΑΣ
ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΝΕΛΑΤΖΕ
                  Γ'4                       


~Εθνικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος- Ευριπίδη Ελένη (2008) : σκηνή γυναικείου χορού

Tην ώρα της παράστασης σ΄ένα θέατρο γεμάτο.......................

Ο ΧΟΡΟΣ ΚΑΙ Η ΕΛΕΝΗ.

             Ο χορός στην τραγωδία Ελένη αποτελείται από Ελληνίδες αιχμάλωτες γυναίκες ,που άρπαξαν βάρβαροι επιδρομείς.Το γεγονός αυτό μας δείχνει πως η Ελένη και ο χορός αντιμετωπίζουν περίπου τα ίδια προβλήματα .Χωρίς να το επιθυμούν βρίσκονται  μακριά από την Ελλάδα, αιχμάλωτες σε μια άλλη,  ξένη για εκείνες χώρα ,με διαφορετική κουλτούρα ,νοοτροπία, πολιτισμό, συνήθειες και καθημερινή  ζωή και μακριά από τους ανθρώπους που αγαπούν (οικογένεια,συγγενείς,φίλους).

  Επίσης η γυναικεία φύση του χορού βοηθάει στην καλύτερη  κατανόηση της τραγικής ψυχολογικής κατάστασης της Ελένης. Είχαν μάθει να ζουν ελεύθερες και τώρα είναι κάτω από ένα βαρβαρικό καθεστώς, όπου μόνο ο βασιλιάς   έχει την εξουσία και την δύναμη. Αυτή η κατάσταση ανελευθερίας είναι δυσβάσταχτη τόσο για την Ελένη όσο και για τον χορό.  



ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΡΙΣΤΙΔΗΣ Γ΄4.

ΠΛΑΝΗ-ΑΛΗΘΕΙΑ

ΑΚΣΗΣΗ:7     ΣΕΛΙΔΑ:38

Τι θα έχανε κατά τη γνώμη σας η παράσταση, αν δεν υπήρχε ο χορός και στη θέση του  βρίσκονταν μια πιστή θεραπαινίδα της Ελένης;

Μια θεραπαινίδα θα εξέφραζε ατομικά τα συναισθήματά της και όχι συλλογικά. Η γνώμη της θα ήταν υποκειμενική και δεν θα έπειθε. Ο χορός αντίθετα παρουσιάζει την κοινή γνώμη, η οποία δύσκολα σφάλλει στην εκτίμησή της. Ο θεατής θα έχανε ένα πλούσιο θέαμα, το οποίο δημιουργεί πένθιμη ατμόσφαιρα. Επιπλέον, δε θα ήταν τόσο έντονη η αίσθηση της συμπαράστασης και της συμπόνιας του χορού προς την Ελένη, όπως την παρακολουθήσαμε.

Άσκηση 3 Σελίδα 38.
Ερώτηση : Ο Χορός στην τραγωδία Ελένη αποτελείται από Ελληνίδες αιχμάλωτες γυναίκες , που άρπαξαν βάρβαροι επιδρομείς .Πώς εξυπηρετεί κατά τη γνώμη σας την εξέλιξη του δράματος η γυναικεία φύση , η ελληνική καταγωγή και η κατάσταση των μελών του Χορού ; 

Απάντηση:

Ο Χορός στην τραγωδία Ελένη αποτελείται από Ελληνίδες αιχμάλωτες γυναίκες . Ως γυναίκες μπορούν να νιώσουν την ίδια τραγικότητα και την ψυχολογική κατάσταση της Ελένης .Επίσης μπορούν να την καταλάβουν ,καθώς βρίσκονται στην ίδια κατάσταση αιχμάλωτες δηλαδή ,χωρίς ελευθερία μακρυά από την πατρίδα τους, από συγγενείς και φίλους.

Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να ταυτιστούν με την Ελένη, καθώς έχουν τα ίδια προβλήματα. Επιπλέον, όλα αυτά κάνουν τις Ελληνίδες και την Ελένη να έχουν και μια οικειότητα μεταξύ τους.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΣΙΚΙΤΙΚΟΥ Γ΄4.